نماها معمولاً به‌عنوان اضلاع بیرونی روبه‌جلو ساختمان شناخته می‌شوند. از نظر معماری، نما یکی از مهم‌ترین عناصر طراحی بیرونی هستند، زیرا تا حد زیادی احساس کلی سازه را تعیین می‌کنند. علاوه بر این، نقش بسیار مهمی در عملکرد صوتی و عبور نور و بهره‌وری انرژی یک ساختمان دارند.
نماها بر دستیابی به زیبایی‌شناسی کلی ساختمان اثرگذار هستند و اینجاست که نورپردازی نما وارد عمل می‌شود. نورپردازی نماها می‌تواند یک ساختمان کسل‌کننده را با برجسته‌کردن ویژگی‌های آن به یک‌چشم انداز واقعی تبدیل نماید. استفاده از یک نورپردازی زیبا و منحصربه‌فرد می‌تواند افراد زیادی را به سمت خود جذب نماید.
اگر این عمل به‌خوبی برنامه‌ریزی شود در درجه اول به برجسته‌کردن ویژگی‌های یک ساختمان کمک می‌کند. علاوه بر این، می‌توان از آن برای افزودن حس هنری به فضای بیرونی با سایه‌ها نیز استفاده کرد.
مزایای طراحی نورپردازی نما
نورپردازی می‌تواند یک ویژگی معماری یا ساختاری به ساختمان بیفزاید، یا نمای ساختمان را قاب‌بندی کند. انواع مختلفی از نورپردازی برای برجسته کردن ویژگی‌های ساختمان طراحی شده‌اند. از جمله نورپردازی معماری، نورپردازی محیطی، روشنایی امنیتی، برای انجام یک عملکرد خاص همانند روشنایی مسیر پارکینگ و… را می‌توان نام برد.
انواع مختلف نما و نورپردازی
پلان‌های معماری مدرن با انواع نماها تزیین شده‌اند که با نورپردازی به آن طرح و جلوه بیشتری افزوده می‌شود. در طی روز نمای ساختمان از نور طبیعی بهره می‌برد، با شروع تاریکی شب نور مصنوعی جلوه‌ای متفاوت از ساختمان را به نمایش می‌گذارد.
برخی از انواع نورپردازی نما عبارت‌اند از:
- نمای جامد: نمای جامد به سطح دیوار صاف و بدون بافت گفته می‌شود. این نما در درجه اول تحت‌تأثیر نور طبیعی روز قرار دارند. اما می‌توان به کمک نورپردازی بر روی همین سطوح بزرگ و یکنواخت نیز ساختاری متفاوت و جلوه‌های زیبایی را به نمایش درآورد.
- نمای تقسیم شده عمودی: این سازه‌ها از ساختاری با ایجاد جدایی بین دیوارها و مقاطع تشکیل شده‌اند. در این نوع نما می‌توان به کمک نورهای بالا و پایین جلوه‌ای متفاوت و زیباتر برای ساختمان ایجاد نمود.
- نمای تقسیم شده افقی: تقسیم‌بندی افقی می‌تواند سایه‌های طولانی‌تر را در نمای سختمان ایجاد نماید. اما نصب تجهیزات روشنایی در این نوع سازه کمی دشوار است، اما می‌تواند زیبایی ساختمان را چندبرابر نماید. اما می‌توان با کاهش سایه‌ها عناصر جذاب ساختمان را برجسته و ظاهر متعادل‌تری در اطراف آن ایجاد کند.
- نماهای سوراخ‌دار: نمای مبتنی بر نوآوری که امکان استفاده خلاقانه از تکنیک‌های متعدد را فراهم می‌کند. این نوع نما امکان بیشتری برای استفاده از نور برای ایجاد جلوه‌های متفاوت در نمای ساختمان را دارد.
سبک نورپردازی نمای ساختمان
برای نورپردازی نما عموماً از چند سبک مختلف استفاده می‌شود:
- نورپردازی یکدست: از یک نقطه شروع شده و می‌تواند سطح وسیعی را در بر بگیرد.
- نورپردازی خشن: این سبک برای نورپردازی سطح‌ها یا المان‌های کوچک در نما استفاده می‌گردد.
- نورپردازی منطقه‌ای: برای نورپردازی نقاط با اهمیت بیشتر و ستون‌ها و بازشو ها استفاده می‌شود.
- نورپردازی از داخل و خارج: در کنار بازشو ها همانند درب ورود و خروج، درب پارکینگ و پنجره‌ها صورت می‌گیرد.
نکات مهم در طراحی نورپردازی نما ساختمان
- فقط بر اساس روشنایی:
همان‌طور که در بالا اشاره شد، نورپردازی نمای ساختمان یکی از اشکال اصلی برای نورپردازی شبانه شهری است. ساختمان با نمای نورپردازی شده در شب جلوه بصری جذابی را ایجاد می‌کند که با نور روز کاملاً متفاوت است.
بااین‌حال، این نوع نورپردازی مصرف انرژی و آلودگی نوری زیادی را به همراه دارد. به همین دلیل باید در هنگام انتخاب و اجرای آن ایمنی و مصرف انرژی آن را در نظر گرفت.
- توجه به فرهنگ بومی
در قرن بیست و یکم مقالات و کتاب‌های بسیاری دررابطه‌با نورپردازی ساختمان‌ها در کشورهای مختلف منتشر شده است. این تئوری‌ها تنها از منظر فناوری روشنایی یا باتکیه‌بر محاسبه روشنایی، پارامترهای روشنایی و تحقیقات ساده در مورد دید انسان نوشته شده‌اند. اما جلوه‌های نورپردازی معماری یک شهر باید منعکس‌کننده ویژگی‌های فردی شهر باشد. برای شهرهایی با محیط‌های بومی و فرهنگ‌های تاریخی متفاوت، این طراحی باید باتوجه‌به جغرافیا، تاریخ، فرهنگ و عوامل تأثیرگذار بومی تمرکز داشته باشد. با تمرکز بر ویژگی‌های تصویری یک شهر یا یک جسم نورپردازی همراه با جلوه بیشتر و قابل‌درک‌تر خواهد بود.
به طور مثال ونیز شهری با خیابان‌های دیدنی آب با نور روشن است. نورپردازی آن با کمک از لامپ‌های رشته‌ای و روشنایی عمودی روبه‌پایین در فواصل 20 متری پیکربندی شده‌اند. بیشتر نور آن را می‌توان روی دیوارهای کنار خیابان‌های رودخانه دید که مکمل نور پنجره خیابان است که باعث ایجاد احساس راحتی در بین عابرین می‌شود.
اگر چه که لامپ‌های رشته‌ای دارای معایب عمر کوتاه و بازده نوری کم هستند، اما در شهرهایی مانند ونیز با فضای خیابان کوچک به نمونه‌ای موفق تبدیل شده است.
- توجه به جزئیات نما:
جزئیات در نمای ساختمان می‌توانند به کمک نورپردازی مناسب نمایان شوند و جلوة زیباتری به نما ساختمان بیفزاید.
- تنوع زیاد در نورپردازی:
استفاده بیش از اندازه از نورپردازی سبب شلوغی نمای ساختمان می‌شود. به همین دلیل در هنگام استفاده از نور مصنوعی برای ساختمان باید به سبک نما و جزئیات آن توجه نمود.
قیمت اجرای نورپردازی نما ساختمان
برای تخمین قیمت تمام شده طراحی و اجرای نورپردازی ساختمان باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید. از جمله مساحت نما، میزان روشنایی موردنظر، نوع منبع نور و شرکت طراح و اجراکننده آن است. امروزه در بازار انواع مختلفی از تجهیزات روشنایی و چراغ‌ها عرضه می‌شوند که دارای کیفیت‌ها و میزان روشنایی متفاوت هستند.
به‌طورکلی برای تعیین قیمت نورپردازی خود باید به موارد زیر توجه شود.
- متراژ نما
- ارتفاع ساختمان
- سبک نورپردازی
- هزینه کارگران
- مکان جغرافیایی
نحوه انتخاب تجهیزات طراحی نورپردازی نما
قبل از خرید وسایل روشنایی برای طراحی نورپردازی نما، باید چند فاکتور کلیدی را در نظر بگیرید تا مطمئن شوید تجهیزات مناسب برای نیاز خود را تهیه کنید.
- وات: میزان وات هر وسیله را چک کنید؛ زیرا نشان‌دهنده میزان نور ساطع شده از آن است.
- لومن: لومن هر وسیله را در نظر بگیرید؛ زیرا نشان‌دهنده مقدار نوری است که به نمای ساختمان هدایت می‌شود.
- طول عمر: اگر می‌خواهید برای سال‌های آینده نیز دوام داشته باشد، وسایلی را انتخاب کنید که طول عمر بالایی داشته باشند. (به‌طورکلی لامپ‌های LED یا رشته‌ای بیشترین طول عمر را فراهم می‌کنند.)
- دمای لامپ: به میزان دمای ساطع شده از لامپ نیز دقت کنید، زیرا علاوه بر کاهش طول عمر آن، باعث تأثیر بر هوای محیط می‌گردد.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که در بالا بیان شد، راه‌های خلاقانه‌ای برای افزودن نورپردازی نما به یک ساختمان وجود دارد. چه بخواهید طراحی جسورانه و چشمگیر داشته باشد یا یک صفحه نمایش ملایم‌تر و ظریف‌تر، گزینه‌های زیادی برای انتخاب وجود دارد. از جمله وال واش، نور بالا و نور پایین.
با انتخاب رنگ و جلوه مناسب، می‌توانید یک طرح نورپردازی برای نما ایجاد کنید که کاملاً با سبک و شخصیت کسب‌وکار یا برند شما مطابقت داشته باشد. همچنین انتخاب وسایل روشنایی مناسب به افزایش طول عمر نورپردازی نمای شما نیز کمک می‌کند. چه بخواهید توجه را به سمت ساختمان خود جلب کنید یا یک محیط مسحورکننده برای رهگذران ایجاد کنید یا یک مناسبت خاص را جشن بگیرید، نورپردازی نما راهی عالی برای افزودن سبک و شخصیت به نمای بیرونی ساختمان است.
