موتورخانه

در بسیاری از ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی تمامی تجهیزات گرمایشی و سرمایشی در یک فضا قرار می گیرند تا کنترل سیستم ها راحت تر صورت گیرد. در واقع موتورخانه یک محیط مشخص است که تجهیزات مکانیکی و حتی الکترومکانیکی برای تامین گرمایش و سرمایش ساختمان در آن قرار می گیرند. در ادامه به معرفی این فضا و اجزا آن می پردازیم.

موتورخانه چیست؟

موتورخانه ساختمان مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی در واقع یک اتاق یا فضایی از ساختمان است که برای نگهداری تجهیزات و تاسیسات مکانیکی و الکتریکی استفاده می شود. مهم ترین نکته در انتخاب فضا ابعاد اتاق ومکان آن می باشد. در ساختمان های مسکونی و صنایع کوچک معمولا فضایی در طبقات پایین ساختمان در نظر گرفته می شود. اما در ساختمان های بزرگ مسکونی، تجاری و… عموما از چندین اتاق برای نصب و نگهداری تجهیزات استفاده می شود.

همان طور که گفته شد، در فضای موتورخانه تجهیزاتی قرار می گیرند که وظیفه تامین نیاز سرمایش و گرمایش ساختمان را بر عهده دارند. تجهیزات خاصی که در یک موتورخانه قرار دارد با توجه به کاربری ساختمان و همچنین قوانین ساختمان نصب می شوند.

مهم ترین اجزای موتورخانه

موتورخانه ها از چند بخش اصلی تشکیل می شوند که هر کدام وظیفه ی منحصر به فردی دارد. این بخش ها عبارتند از:

1- تجهیزات و تاسیسات تامین آب گرم و سرد

  • دیگ آب گرم: دیگ آب گرم یا بویلر یکی از مهم ترین اجزای موتورخانه می باشد. آب ورودی به دیگ با استفاده از مشعل گرم شده . به وسیله لوله ها به شوفاژ و رادیاتور منتقل می شود. هنگامی که آب خنک می شود مجددا به دیگ بازگشته و گرم می شود. این عملکرد به صورت متوالی انجام می گیرد. البته مقداری از این آب گرم به منبع کویل دار منتقل می شود.
  • چیلر: چیلر وظیفه تامین آب سرد مورد نیاز موتورخانه را برعهده دارد و نیز با نام سرد کن سیستم شناخته می شود. چیلر می تواند دمای آب را 4 الی 8 درجه سانتی گراد کاهش دهد. آب سرد شده توسط چیلر وارد فرآیند های سرمایشی شده و از طریق کانال های سرمایشی بهداخل ساختمان منتقل و محیط را خنک می کند.

2- تجهیزات و تاسیسات تامین کننده آب گرم آشامیدنی

  • مخزن دو جداره یا مخزن کویل دار: قسمتی از آب یا بخار داغ خروجی از دیگ آب گرم (بویلر) با پمپ و لوله کشی مناسب به منبع آبگرم بهداشتی منتقل شده و با آبموجود در منبع تبادل حرارتی انجام می دهد تا دمای آب افزایش یابد. سپس این آب به کمک پمپ و لوله ها به قسمتهای مختلف ساختمان منتقل می شود.

3- تجهیزات و تاسیسات جانبی

  • منبع انبساط: در اغلب ساختمان ها، منبع انبساط در پشت بام قرار می گیرد . آب بخار شده اضافی درون دیگ آب گرم به این منبع انتقال داده می شود. این آب در منبع نگهداری می شود و در صورت کاهش آب دیگ آب گرم به آن منتقل می گردد تا سیستم موتورخانه خشک کار نکند..
  • سختی گیر و فیلتر شنی: وظیفه حذف املاح معدنی، کلسیم و سایر سختی های آب را بر عهده دارد. زیرا چنان چه که سختی و املاح آب گرفته نشوند باعث رسوب و گرفتگی در لوله های انتقال دهنده آب می شوند و تجهیزات و سیستم موتورخانه را پس از مدتی دچار آسیب و اختلال در عملکرد آن ها می شود.
  • سیستم هوشمند: یکی از تجهیزات امروزی موتورخانه، سیستم کنترل هوشمند می باشد که با کمک آن می توان تجهیزات داخل ساختمان را با توجه به نیاز دمایی به کار برد. سنسور های داخل و خارج ساختمان، نیاز حرارتی را مشخص نموده و بهترین عملکرد را از دستگاه ها دریافت می کند. استفاده از این سیستم سبب کاهش استهلاک تجهیزات و صرفه جویی در انرژی می گردد.
  • تجهیزات الکتریکی و کنترل کننده: همانند سنسورها، پردازشگر مرکزی، تنظیم کننده مشعل دیگ آب گرم، سوپاپ های الگتریکی، سیستم کنترلکنندهعملکرد بهینه چیلر و…
  • سایرتجهیزات شامل سوپاپ ها، لوله های فرعی، پمپ آب اتش نشانی و…

4- تجهیزات و تاسیسات منتقل کننده آب سرد و گرم

  • پمپ های سیرکولاسیون آب گرم وسرد
  • کلکتور، لوله ها و سوپاپ ها

5- تجهیزات و تاسیسات توزیع کننده آب سرد و گرم

  • تجهیزاتی از قبیل فن کویل، شوفاژ، هواساز و… که برای توزیع هوای مناسب درون ساختمان و یا انتقال اب سرد به تجهیزات صنعتی جهت خنک کاری تجهیزات در موتورخانه های صنعتی استفاده می شوند.

6- تجهیزات و تاسیسات تصفیه آب استخر

  • چنان چه درساختمان استخر وجکوزی وجود داشته باشد باید از تجهیزاتی برای تصفیه آب استفاده نمود. سیستم های تصفیه آب شامل انواع فیلتر ها است که با توجه به کیفیت آب منطقه مشخص می شود.

نحوه عملکرد سیستم موتورخانه

همان طور که در بالا اشاره شد، دیگ آب گرم موجود در موتور خانه باعث افزایش دمای آب گرم می شود. این افزایش دما به کمک مشعل صورت می گیرد. سپس آب های گرم شده در دیگ به واسطه پمپ وارد قسمت های مختلف ساختمان می شود و چیلر تراکمی آب خنک و یا جذبی باعث کاهش دمای آب می شود و آب سرد مورد نیاز را تامی می کند.

تجهیزات