معماری کلاسیک به سبک های معماری یونانیان و رومیان باستان اشاره دارد که معماری را در طول تاریخ تحت تاثیر قرار داده اند.
معماری کلاسیک چیست؟
معماری کلاسیک برگرفته از معماری یونانی قرن پنجم و معماری رومی قرن سوم است. برجسته ترین نمونه های کلاسیک در معابد باستانی یونان و روم به نمایش گذاشته شده است، اما عناصر کلاسیک در خانه های باستانی و ساختمان های عمومی نیز یافت می شود.
معمار رومی، مارکوس ویترویوس، با اعتقاد بر این که ساختمان ها باید دارای فرمیتاس، یوتیلیتاس و نوستا ( استحکام، سودمندی و زیبایی) باشند، اصول اساسی طراحی کلاسیک را پایه گذاری نمود.
تاریخچه مختصر از معماری کلاسیک
تاریخ معماری کلاسیک از یونان و روم باستان آغاز می شود و در سراسر جهان و به دوران مدرن گسترش می یابد:
یونان باستان (480 تا 700 قبل از میلاد): یونانیان شروع به ساختن معابد با ستون هایی کردند که پایه و تزئینات نداشت. معماری یونان باستان فریز (حاشیه های زینتی) را معرفی کرد، یک نوار افقی از فضا برای مجسمه ها یا تزئینات بالای ستون ها.
دوره هلنیستی (31 تا 323 قبل از میلاد): در این دوران معابد یونانی، ساختمان های عمومی و خانه ها به سبک کلاسیک اما با ستون های باریک تر ساخته شدند. ستون ها نیز دارای طرح ها و تزئینات آراسته تری بودند.
امپراتوری روم ( 27 قبل از میلاد تا 476 پس از میلاد): رومی ها از سبک معماری یونانی استفاده کردند و تزئینات بیشتری را معرفی نمودند. همچنین اقدام به تولید بتنی سبک تر از سنگ به آن ها اجازه ساخت طاق و سقف های طاق دار را می داد.
دوره بیزانس ( 330 تا 476 بعد از میلاد): پایتخت روم به بیزانس منتقل شد، جایی که گنبدها و موزاییک ها معرفی شدند و از مصالحی مانند آجر و سنگ استفاده می شد.
دوره رومانسک (1000 تا 1150 بعد از میلاد): معماری کلاسیک با رشد امپراتوری روم در سراسر اروپا گسترش یافت و عناصر جدیدی مانند طاق گرد، دیوارهای ضخیم تر و اسکله ها و برج های بلند معرفی شدند.
دوره گوتیک ( 1100 تا 1450 پس از میلاد): روش ها و مصالح کارآمد تر، ساخت ساختمان های بلندتر و سبک های جدید، از جمله طاق های آجدار، طاق های نوک تیز، تکیه گاه های پرنده، شیشه های رنگی و مجسمه هایی مانند گارگویل را مجاز می ساخت.
رنسانس ایتالیایی (1400 تا 1600 پس از میلاد): یک احیای کلاسیک در ایتالیا معماران را مجبور کرد که اصول اساسی معماری کلاسیک را دوباره کشف کرده و آن ها را در ساختمان های عمومی و خانه های شخصی به کار ببرند.
دوره باروک و روکوکو ( 1600 تا 1830 پس از میلاد): سبک معماری باروک عناصر کلاسیک را با سبک های عجیب و غریب و اشکال نامنظم و دراماتیک ترکیب می کرد. سپس در این دوره، سبک روکوکو پالت های رنگی سفید و خاموش، هندسه ساده و تزئینات با طومارها، انگورها و صدف ها را اضافه کرد.
دوره نئو کلاسیک ( 1730 تا 1925): افراط در قرن نوزدهم با رایج شدن سبک های محدود و روشنفکرانه معماری نئوکلاسیک کمتر شدند. ساختمان ها به اشکال کلاسیک و اصول ریاضی دوران باستان بازگشتند.
عصر مدرن ( از دهه 1900 تا زمان حال): مدرنیسم بر کاربرد و طراحی ریاضی تمرکز داشت و پست مدرنیسم ساختمان هایی را معرفی کرد که اشکال شگفت انگیز و غیر منتظره ای داشتند. در حالی که امروزه سبک ها به شدت تغییر می کنند، اما معماری مدرن هنوز عمیقا در اصول معماری کلاسیک ریشه دارد.
ستون ها در معماری کلاسیک
یکی از مهم ترین عناصر در معماری کلاسیک ستون ها هستند. بیشتر ساختمان های کلاسیک براساس طراحی ستون ها به ترتیب طبقه بندی می شوند:
نظم دوریک: ستون های دوریک پایه ندارند و تزئینات بسیار کمی روی خود ستون دارند. فریز که نوار افقی فضای ستون ها است، با تریگلیف ( شیارهای عمودی) و متوپ ( فضای مربع کوچک برای عناصر تزئینی) تزئین شده است.
نظم ایونیک: ستون هایی بلند تر و باریک تر با پایه های دایره ای و پیچ هایی مانند تزئینات طومار در بالای هر ستون است.
نظم کرنتی: ستون ها دارای سر ستونی پر آذین (بالای قسمت ستون) به شکل زنگ هستند و حکاکی هایی از برگ ها و دیگر عناصر طبیعی دارند.
نظم ترکیبی: ستون ها ترکیبی از پیچ های ایونیک و تزئینات سرستون کورنتی را نشان می دهد.
نظم توسکانی: ستون های توسکانی ساده و با تزئینات کم یا بدون تزئین هستند و حتی فریز نیز ساده باقی مانده است.
ویژگی های معماری کلاسیک
سایر عناصر کلی دوره کلاسیک معماری عبارتند از:
- تقارن و تناسبات: معماری کلاسیک از این فلسفه پیروی می کرد که همه عناصر یک سازه باید از نظر ریاضی دارای تناسبات کامل و تقارن هماهنگ باشند.
- نما ها و پایه ها: نمای جلوی یک سازه به طور برجسته دارای ستون ها و تزئینات است و قسمت بالایی ممکن است ساختاری مثلثی شکل و قوسی به نام پدینت داشته باشد که گاهی اوقات تزئین می شود.
- مصالح ساختمانی: سازه های کلاسیک با مصالح محکم و بادوام مانند سنگ، آجر، مرمر و بتن ساخته می شوند.
نمونه هایی از معماری کلاسیک
بسیاری از سازه های باستانی ساخته شده در یونان و روم هنوز پا بر جا هستند:
پارتنون: یونانیان پارتنون را در قرن پنجم قبل از میلاد در آتن ساختند. دارای معماری کلاسیک در نظم دوریک با ستون های ساده و بدون تزئین است. اگر چه پارتنون در طی زمان آسیب دیده است، اما توسط معماران کنونی تعمیر شده و امروزه قابل بازدید است.
ارکتیون: یک معبد در یونان باستان است که برای نگهداری مجسمه آتنا ساخته شده است. مجسمه ها و ستون های آراسته از راسته ایونیک در آن به چشم می خورد. پس از قرن ها هوازدگی محتمل آسیب های سنگینی شده است، اما بسیاری از سازه های بنیادی هنوز پابرجا هستند.
پانتئون: یکی از بهترین آثار محافظت شده رم باستان، در دوران امپراطوری روم ساخته شد و دارای ستون های تزئین شده با نظم کورنتی و یک معبد رومی باستان بوده است، اگر چه هدف خاص آن نامشخص است.
